Basın emekçilerinin dikkatine!

Maddi ve manevi baskılardan dolayı mesleklerini yapamaz hale gelen basın emekçilerinin dikkatine: Mobbing nedir? Nasıl baş edilir?

Gazeteci Muharrem Sarıkaya’nın canlı yayında yaşanan ses problemini çözmeye çalışan İHA muhabiri Ahmet Demir’e tokat atması kamuoyunda tepkilere yol açtı. Bu çirkin saldırının ardından gelen tepkiler üzerine Habertürk yazarı Sarıkaya sosyal medya üzerinden açıklama yaparak hem özür diledi hem de istifa ettiğini açıkladı.

Yaşanılan bu olay Türkiye’de gazetecilerin yaşadığı sorunları daha da görünür kıldı. İletişim fakülteleri her yıl 10 binlerce mezun veriyor. Mezunların yüzde 90’ı ise basın sektöründeki maddi ve manevi olumsuzluklar nedeniyle başka alanlara yöneliyor. Meslekte kalmak için direnen gazeteciler ise herhangi bir güvencesi olmadan mesleklerine devam ediyor. Çalışırken aynı zamanda baskı, gözaltı, sansür ve oto sansürle mücadele eden basın emekçileri ayakta kalmaya çalışıyor.

Özellikle pandemi döneminde halkın haber alma özgürlüğü için sahalarda sağlıklarını riske atarak çalışan basın emekçileri çalıştıkları kurumlarda ki baskı ve mobbingle savaşıyor. Halkın aydın kişileri olarak bilinen gazeteciler bir yandan kendi meslektaşları tarafından psikolojik şiddete maruz kalırken bir yandan da çok düşük ücretlerle çalışmak zorunda kalıyor.

MOBBİNG NEDİR?

Mobbing, işyerlerinde bir veya birden fazla kişi tarafından diğer kişi ya da kişilere yönelik gerçekleştirilen, belirli bir süre sistematik biçimde devam eden, yıldırma, pasifize etme veya işten uzaklaştırmayı amaçlayan; mağdur ya da mağdurların kişilik değerlerine, mesleki durumlarına, sosyal ilişkilerine veya sağlıklarına zarar veren kötü niyetli, kasıtlı, olumsuz tutum ve davranışlar bütünüdür.

MOBBİNG AŞAMALARI NELERDİR?

• Kritik Olaylar: Tetikleyici olay çoğu kez bir çatışmadır. Mobbing artan bir çatışma durumu olarak görünebilir. Bir çatışmanın nasıl mobbing durumuna dönüştüğüne ilişkin pek fazla şey bilinmez. Bu aşamada çatışma henüz mobbing değildir ama mobbing davranışına dönüşebilir.
• Mobbing ve Damgalama: Bu aşamada günlük hayatta mobbing olarak algılanmayacak davranışlar sürekli ve sistematik bir hal alır. Bu davranışlar bir süre sonra hedef seçilen kişiye yönelik saldırgan ve cezalandırıcı bir şekilde yapılır. Hedef seçilen mağdur hakkında yönetime şikayetler gitmeye başlar.
• İşletme Yönetimi: Bu aşamada ise yönetim daha önceden hedef seçilen kişi hakkında söylenenlerle birlikte bir önyargıya sahiptir. Yönetimdekiler, mağdur hakkında ortaya atılan haksız suçlama ve yargıları kabul eder. Mağdur zor insan ya da akıl hastası olarak damgalanır. Bu da iş yasalarının uygulanmasında, mağdurun haklarının ciddi biçimde ihlal edilmesi sonucunu doğurur. Bu yorum hataları nedeniyle, mağdurun meslektaşları ve yöneticiler mobbing sürecini açıklamada çevresel faktörler yerine kişisel faktörleri esas alır. Yöneticiler mobbing durumu ile ilgili sorumluluk almak istemezler.
• İşten Ayrılma: Kişinin işine son verilir ya da kişi kendi isteğiyle işten ayrılır. Emeklilik zamanı gelmeden çok önce çalışma hayatından ayrılmaların olduğu da bilinen bir durumdur. Bunun nedeni de, mağdurun tıbbi ya da psikolojik yardıma ihtiyaç duymasıdır.

MOBBİNGLE MÜCADELE

Mobingle başa çıkma yöntemlerinin etkililiği, mağdurun kişilik özelliklerine, karşısındaki saldırgana, işletmenin kültürüne, hukuk sistemine ve psikolojik tacizin hangi aşamada olduğuna bağlı olarak değişir. Bir mağdur için etkili olan çözüm, bir diğeri için hayatı zorlaştırabilir. Bu nedenle hazır reçete verme imkanı yoktur.

Öncelikle mağdurun sorunun sürekli kendinden kaynaklandığını sanmaktan, kendi yetersizliğinden kuşkulanmaktan, daha çok çalışarak takdir ummaktan ve sorunu içine atmaktan vazgeçmesi çok önemlidir. Sorun çözümlenmediğinde daha fazla zarar görmeden, yeterli kanıt toplayarak bu konu ile ilgilenmesi olası üst düzey yönetici varsa ona başvurarak yardım istemesi gerekmekte, bunun mümkün olmadığı durumda ise, ifşa mekanizmasını devreye sokabilir.